Terug- en vooruitkijken
In januari kijken we altijd terug op het afgelopen jaar én vooruit naar het komende jaar. Volgens bedrijfsleider Ralph Frissen en Loen Schroeders (voorzitter) en Michiel Romme (secretaris) van het bestuur was 2019 een ‘jaar met twee gezichten’. Enerzijds heeft Daalhoeve zich sterk verder ontwikkeld, anderzijds zijn er zorgen over de financiële relatie met de gemeente Maastricht. Daalhoeve wil onafhankelijker worden door meer eigen inkomsten te verwerven, maar moet daar wel de tijd voor krijgen.
Daalhoeve heeft zich verder ontwikkeld in 2019. Hoe?
‘Het aantal vrijwilligers is gestegen naar ruim 130. Op het boerderijterrein kwam er het nieuwe verblijf van de fennek-vossen en stokstaartjes en richtten we ook de tweede vijver in voor de otters. De buitenschoolse opvang kreeg een nieuwe ruimte beneden, onze vrijwilligers een nieuwe kleedruimte boven. Onze kantoorinrichting is verbeterd om aan alle arbo-eisen te voldoen. En we kregen met CITAVERDE een belangrijke nieuwe partner op de boerderij. Ruim twintig leerlingen krijgen hier vier dagen in de week theorie- en praktijkonderwijs in dierverzorging. Daarvoor is de voormalige ruimte van de buitenschoolse opvang verbouwd tot leslokaal. Verder is ook de Koojstal prachtig opgeknapt. Zo hebben we inmiddels haast het hele gebouw onder handen genomen. Alle ruimtes zijn nu goed in gebruik. Tot slot heeft de gemeente de brandalarminstallatie volledig vernieuwd.’
Zijn deze verbeteringen terug te zien in het aantal bezoekers?
‘In de zomer wel. We hadden in 2019 topdagen met niet eerder vertoonde bezoekersaantallen en omzetten in de horeca. Maar buiten de zomer blijft het vooral in de winter op veel dagen vrij stil. We blijven afhankelijk van goed weer.’
Wat is er gebeurd op de buitenterreinen van Daalhoeve?
‘Op het Erica-terrein bouwden we een nieuw verblijf voor de kamelen. Dit terrein met zijn rust en exoten speelt nu een belangrijke rol in het onderwijs door CITAVERDE. Onze samenwerking met Buitenplaats Vaeshartelt is uitgebreid. Daarnaast haalden we nieuwe projecten binnen die in 2020 starten, zoals de begrazing van het zonnepark Belvédère. Dat past in ons streven om meer eigen inkomsten te verwerven. Het is een belangrijk aandachtspunt voor 2020 en nodig nu de toekomst van onze financiële relatie met de gemeente Maastricht minder zeker wordt.’
Hoe komt dat?
‘Het is bekend dat de gemeente fors moet bezuinigen. Daarnaast is er in 2019 discussie ontstaan over de algemene basisvoorzieningen in Maastricht, waarvan Daalhoeve er één is. Blijkbaar is nog onvoldoende duidelijk hoeveel vrijwilligers wij hier dagbesteding bieden en hoe dat kan helpen bij het terugdringen van de zorgkosten. De onduidelijkheid en discussie daarover leidt tot financiële onzekerheid. We kregen pas in juni 2019 zekerheid over de financiële bijdrage van de gemeente. Na het indienen in september van de begroting voor 2020 begon de onzekerheid opnieuw, nu voor het komend jaar. Het maakt onze bedrijfsvoering lastig. Onze horeca en winkel behalen pas in de zomer de hoogste omzetten. Maar in al die maanden daarvoor gaan de vaste lasten gewoon door. We kunnen niet tegen ons personeel zeggen: we betalen jullie pas in de zomer, want dan zijn onze eigen inkomsten op peil. Omdat wij tot voor kort ook geen financiële buffer mochten opbouwen, lopen wij steeds achter de feiten aan. Onze stichting loopt feitelijk continu een financieel risico.’
Hoe lossen jullie dat op?
‘We zijn erg blij dat we flexibele partners hebben die bereid zijn vooruit te betalen of later hun rekeningen te innen. Maar een echte oplossing is alleen mogelijk door meer eigen inkomsten te verwerven. Daar werken we hard aan, maar dat lukt niet van vandaag op morgen. Toen we in 2011 begonnen, hadden we nul eigen inkomsten. In 2019 dekken die ruim 40% van onze kosten. We hopen dat we de tijd krijgen dit op een verantwoorde manier verder uit te breiden.’
Want anders?
‘Dan wordt het spannend. We hebben al moeten besluiten de uitvoering van ons vijfjarenplan, met nieuwe projecten op de boerderij zelf, te bevriezen. Daarvoor doen we voortaan een beroep op externe fondsen of sponsors. Uiteindelijk vormen de salarissen echter de grootste kostenpost. Daarop bezuinigen betekent ook bezuinigen op de aandacht die vrijwilligers nodig hebben. Dat zou doodzonde zijn, zeker nu we de organisatie in 2019 verder op peil hebben gebracht.’
Waren er veel wisselingen qua personeel?
‘De organisatie werd hard getroffen door het overlijden van assistent-beheerder Michaël. Onze beheerder horeca Raymond heeft zijn carrière elders voortgezet en we kregen een nieuwe beheerder voor de buitenprojecten. We hebben bewust geïnvesteerd in meer ervaren krachten om de organisatie goed in balans te krijgen. Dat doen we omdat steeds meer van onze vrijwilligers extra zorg en aandacht nodig hebben. Onze organisatie zal niet verder groeien. Het huidige personeelsbestand bepaalt of we nog extra projecten en vrijwilligers kunnen aantrekken en zo ja, welke.’
Nog meer organisatorische zaken?
‘Ons bestuur is nu op kracht met zes leden, met daaromheen enkele deskundige adviseurs. We installeerden in 2019 ook een klachtencommissie en trokken een vertrouwenspersoon en ambassadeurs aan (zie een volgende editie – red.). Verder lieten we op last van de gemeente accountantsverklaringen opstellen voor 2016, 2017 en 2018. Die vielen zowel wat betreft onze financiën als organisatie positief uit. We hadden niet anders verwacht, maar waren er wel blij mee. We overhandigden de gemeente ook de diverse rapporten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Daaruit bleek dat wij op het gebied van dierenwelzijn aan alle eisen voldoen.’
Tot slot een vooruitblik naar 2020.
‘In april komen de dieren in het stadspark terug en pakken we daar weer het beheer op. We verbouwen een deel van de stalruimtes tot rolstoeltoegankelijke knuffelstal en gaan met een dochterbedrijf van Sligro onze keuken verbouwen, zodat-ie aan alle eisen voldoet en volledig op elektriciteit draait. Verder werken we aan een plan om het voorplein met aangrenzende wei om te vormen tot buurtmoestuin en misschien een klein voedselbos. De buurt wordt daar nadrukkelijk bij betrokken. Zo blijven we, ondanks de financiële onzekerheden, met veel vertrouwen en een positieve inzet werken aan de verdere ontwikkeling van Daalhoeve als prachtige en waardevolle plek voor de buurt en Maastricht.’